دو موضوع تناسخ و رجعت را باید از جمله مباحث کم و بیش جنجالی در حوزه باورهای دینی دانست. اولی آموزه ای مطرح در شمار زیادی از ادیان و مکتب های فلسفی و عرفانی جهان است، و دومی نیز در برخی از ادیان و مذاهب جایگاه مهمی دارد. اما این دو آموزه از جهاتی با هم شبیه اند؛ به گونه ای که برخی آنها را از یک جوهر انگاشته اند، و برخی دم از تغایر این دو زده و یکی را پذیرفته و دیگری را انکار کرده اند. حقیقت هرچه باشد، لوازم کلامی قابل توجهی به همراه دارد. با وجود این، طرفین دعوی تا به حال به طور اصولی و بنیادین به این مساله و لوازم آن نپرداخته و صرفا با تکیه بر شباهت ها و تفاوت های بدوی که معمولا آنها را از تعریف های ناقص و فروکاهشی بر می گیرند، حکم به این همانی یا دوگانگی آن دو کرده اند. این جستار، با رویکردی پدیدارشناسانه، و با واکاوی گونه های مختلف تناسخ باوری و رجعت اندیشی، ویژگی ها و مولفه های جوهرین تناسخ باوری و رجعت اندیشی را بازشناخته، و معلوم کرده است که برخی وجوه تمایز این دو آموزه (مانند تبدل هویت در تناسخ، و وحدت شخصیت در رجعت، و یا تکیه این دو آموزه بر مبانی متباین) به قدر کافی جوهری و بنیادین هست که سبب شود تا بتوان به گونه ای علمی، به تغایر ماهوی و یا ذاتی آنها با یکدیگر حکم کرد.

از جمله شعرهای سهراب سپهری که بسیار مورد توجه منتقدان و محققان ادبی قرار گرفته، شعر "نشانی" است که نخستین بار در کتاب حجم سبز منتشر گردید. رضا براهنی در کتاب طلا در مس و سیروس شمیسا در کتاب نقد شعر سپهری قرائتهای نقادانه ای از این شعر به دست داده اند. وجه اشتراک این دو قرائت، استناد به مفاهیم و مصطلحات عرفانی برای رمزگشایی از معنای شعر "نشانی" است. در مقالة حاضر، رهیافت دیگری برای نقد این شعر اختیار شده است که معنای شعر را در درجة نخست در متن شعر و نه در زمینه ای عرفانی خارج از شعر می جوید. به این منظور، در این مقاله ابتدا آرای نظریه پردازان فرمالیسم (شکل مبنایی در نقد ادبی) به اجمال معرفی شده و سپس شعر "نشانی" با به کارگیری رهیافت فرمالیستی و به ویژه با استناد به مفهوم تباین و تنش در ساختار شعر نقد شده است. در این نقد، استدلال گردیده است که می توان "نشانی" را متنی قائم به ذات فرض کرد و صناعات ادبی این شعر را در چارچوب ساختار تنش آمیز آن مورد تحلیل قرار داد.

غایت و مقصد سلوک در عرفان اسلامی، فنا و در عرفان بودایی، نیرواناست. رسیدن به هر دو مقصد، از راه زدودن صفات و خواهش های نفسانی است. شباهت های فنا و نیروانا آن قدر هست که گاه مفهومی مشترک قلمداد می شوند. فنا و نیروانا تجربه هایی عرفانی هستند و با نظریّه های رایج در پژوهش های تجارب عرفانی نیز مطالعه می شوند. یکی از این نظریّه ها، ساخت گرایی است که تجارب عرفانی را پردازش شده و سامان یافته از باورها و انتظاراتی می داند که عارف با خود به تجربه می آورد. در نگاه ساخت گرا، عارف در حالی به تجربه ی عرفانی پا می گذارد که از آموزه ها و مفاهیم سنّتی دین و آیینش زمینه مند شده است و ازآنجاکه آموزه ها و مفاهیم سنّتی ادیان و مذاهب از اساس با هم متفاوت اند، تجربه های عرفانی عارفان آنها نیز نمی تواند یکسان باشد. در این مقاله، زمینه مندی های عارفان اسلامی و بودایی را در تجربه ی فنا و نیروانا از دریچه ی ساخت گرایی بررسیده ایم. ما استدلال می کنیم که تفاوت عقاید و آموزه های این دو آیین، مسیر سلوک و طریقت عارفانش را از اساس متفاوت ترسیم می کند و این دو مسیرِ ازاساس متفاوت، به مقصد واحدی نمی رسند؛ بنابراین، فنا و نیروانا یکسان نخواهند بود. این مقاله با گفتار مختصری در تجربه ی عرفانی و معرّفی اجمالی نظریّه های ساخت گرایی و ذات گرایی آغاز می شود، سپس با بحثی در آموزه های اصلی عرفان اسلامی و بودایی برای رسیدن به فنا و نیروانا ادامه می یابد و در آخر، با قیاس این آموزه ها و بیان نتیجه ی استدلال تمام می شود.

بیان مسئله: ویژگی های محیطی فضاهای مختلف شهری، سبب بروز رفتار متفاوت آکوستیکی د ر آنها می شود. رفتار آکوستیکی مستقیما بر امواج صوتی اثر گذاشته و سبب می شود حال وهوای شنید اری خاصی د ر فضا حاکم باشد. بنابراین هم جواری فضاهای مختلف با ویژگی های گوناگون کالبد ی و منابع متفاوت صوتی می تواند مناظر صوتی متنوعی را د ر کنار هم قرار د هد. اختلاف موجود د ر رفتار آکوستیکی فضاها، که برخاسته از تفاوت د ر ویژگی های کالبد ی آنهاست، سبب می شود کیفیت صد ای شنید ه شد ه و منظر صوتی آنها نیز متفاوت از هم باشد. لذا گونه های مختلف فضایی مناظر صوتی متفاوتی را ایجاد می کنند که سبب می شود تجربه شنید اری فرد ی که د ر امتد اد آنها حرکت می کند واجد کیفیت خاصی باشد. هد ف پژوهش: پژوهش حاضر د ر پی روشن کرد ن تجربه شنید اری فرد د ر حین حرکت د ر گونه های مختلف فضایی بازار تبریز است. بد ین منظور یک نمونه از سرا، راسته بازار و تیمچه هم جوار از بازار تبریز برای مطالعه انتخاب شد ه است. روش پژوهش: برای روشن شد ن کیفیت اد ارکی حاصل از تجربه شنید اری ای که د ر اثر حرکت د ر گونه های فضایی بازار حاصل می شود، ابتد ا رفتار آکوستیکی فضاهای مورد مطالعه تبیین می شود. تراز فشار صوت و زمان واخنش د و مولفه ای هستند که روشن کنند ه رفتار آکوستیکی سرا، راسته بازار و تیمچه مورد مطالعه هستند. برای روشن شد ن نحوه اد راک افراد حاضر از تاثیر رفتار آکوستیکی فضاها د ر منظر صوتی آنها، ارزیابی های ذهنی انجام گرفته است. نتیجه گیری: د ر نهایت با تحلیلی بر یافته های پژوهش، چنین استنباط می شود که حرکت د ر امتد اد گونه های مختلف فضایی د ر بازار تبریز سبب بروز کیفیتی اد راکی می شود که می توان آن را «تباین صوتی» نامید. تباین صوتی کیفیت احساسی و اد راکی حاصل از تجربه شنید اری فرد د ر حال حرکت د ر فضاهای مختلف شهری است که وابسته به ویژگی های خاص کالبد ی فضاها، منابع و روید اد های صوتی است.

در این تحقیق یک روش مستقل از تباین برای دودویی کردن تصاویر متنی آسیب دیده ارایه می شود. این روش به تنظیم پارامتر توسط کاربر نیاز ندارد و برای دودویی کردن تصاویر متنی با آسیب های تباین کم و غیر یکنواختی روشنایی پس زمینه و متن مناسب است. آستانه یابی با روش ارایه شده شامل سه مرحله است. در مرحله اول، مستقل از تباین متن و پس زمینه، قسمت های بارز هر یک از حروف با روش بارش باران اصلاح شده استخراج می شود. الگوریتم بارش باران اصلاح شده برای استخراج قسمت های بارز حروف طراحی شده است و مشکلات روش بارش باران را شامل نمی شود. در مرحله دوم با استفاده از نواحی متنی استخراج شده، روشنایی نواحی متنی به طور محلی تخمین زده می شود. همچنین با توجه به این که در تصاویر متنی تعداد پیکسل های متن در مقایسه با پیکسل های پس زمینه ناچیز است، روشنایی پس زمینه با میانگین گیری از روشنایی تصویر اصلی به طور محلی تخمین زده می شود. در مرحله سوم برای هر پیکسل، حد آستانه با استفاده از تخمین روشنایی پس زمینه و متن محاسبه می شود. این روش آستانه یابی به طور بصری و کمی با چهار روش متداول آستانه یابی مقایسه شده است و نتایج ارزیابی نشان می دهد که روش پیشنهادی برای دودویی کردن تصاویر متنی که با دوربین گرفته شده اند نسبت به روش های متداول برتری دارد و نواحی متنی با تباین کم را به خوبی استخراج می کند.

این مقاله با توجه به نقش برجسته تحقیقات تربیتی در شناخت و هدایت فرآیند تربیت، به منظور زمینه سازی با هدف ایجاد تحول در روش شناسی متداول در این عرصه، به بررسی انتقادی الگوی خاصی می پردازد که بر روند کنونی تحقیقات تربیتی مسلط است. بنابراین طرحواره کلان، پژوهش تربیتی تنها با بهره گیری از منابع معرفتی بشری (مانند عقل و تجربه) صورت می پذیرد و «تعالیم دینی» در هیچ یک از مراحل تدوین و اعتباربخشی به نظریات تربیتی و کاربست آنها نقش ندارند. التزام به این نوع «تباین معرفتی با تعالیم دینی» در عرصه پژوهش تربیتی، به تکوین نظریه های تربیتی با محتوا و قالبی کاملا غیر متاثر از تعالیم و ارزشهای دینی انجامیده است. این نوشتار با تلقی «تعالیم دینی» به مثابه منبع معرفتی مستقل، برای ارایه برخی حقایق و واقعیتهای مهم به ویژه در زمینه تعلیم و تربیت، اتکای تحقیقات تربیتی بر «الگوی تباین» را امری مساله ساز می داند. تحلیل و نقد این الگو بر ضرورت تحول در روش شناسی رایج در تحقیقات تربیتی و لزوم یافتن الگویی جایگزین برای آن تاکید می کند. در مقاله حاضر به منظور ارزیابی انتقادی الگوی تباین و تضعیف سیطره آن بر روش شناسی پژوهش تربیتی، مهمترین مبانی فلسفی و کلامی این الگو شناسایی شده اند که عبارتند از: اومانیسم معرفتی، اثبات گرایی، کثرت گرایی تباینی، تحویل دین به امری غیرشناختی و سکولاریزم. سپس با مروری بر انتقادات قابل توجه مطرح نسبت به این مبانی، تردیدپذیری و ضعف آنها تبیین شده است. بنابراین، نه تنها می توان به جای «الگوی تباین» از الگویی دیگر برای روش شناسی تحقیق تربیتی سخن به میان آورد؛ بلکه در صورت طراحی چنین الگویی بر مبنای امکان ارتباط معرفتی با تعالیم دینی، باید روند فعلی پژوهش تربیتی، هم در سطح نظری و هم در عرصه کاربردی، مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.